De Noordwijkse Reddingsbrigade (NRB) viert op dinsdag 9 maart haar 100-jarig jubileum. Met het hijsen van de jubileumvlag bij de vuurtoren geeft de NRB het startsein voor feestelijke activiteiten in 2021. ‘De vuurtoren als veilig baken is een prachtige locatie om het jubileumjaar in te luiden’, licht Enrico Hazenoot, voorzitter van het bestuur toe. ‘Zo lang de COVID-maatregelen gelden, vinden er dit jaar online activiteiten plaats. Voorlopig daarom geen feestelijke receptie. We hopen in de loop van het jaar relaties en publiek op veilige afstand te kunnen uitnodigen voor een kijkje in onze nieuwe strandpost en een demonstratie van ons werk op het strand.’
Aanleiding tot oprichting
In de nacht van 23 november 1919 loopt de Katwijkse logger KW47 door hoog opgelopen zee en slecht zicht op twee kilometer ten noorden van Noordwijk op een zandbank. Het kost de schipper en zijn 10 roeiers van de gealarmeerde reddingboot de nodige moeite om de boot in zee te krijgen, omdat er niet genoeg paarden beschikbaar zijn om de boot door het zachte zand te trekken. Eenmaal bij de logger slaat de reddingboot om. Drie roeiers laten het leven. Een nieuwe ploeg weet 8 bemanningsleden van de vissersboot te halen. Een 9e opvarende blijkt overleden, tragisch genoeg een neef van een overleden redder. Deze gebeurtenis, samen met vele verdrinkingsgevallen in de jaren ervoor, maakt diepe indruk. Daarop volgt het besluit tot het oprichten van een reddingsbrigade om de mensen van de reddingboot tot hulp te kunnen zijn.
Verraderlijke zee
De Noordwijkse Reddingsbrigade met haar lifeguards is inmiddels niet meer weg te denken van het strand in Noordwijk. Vorige zomer bewees ze weer eens haar diensten, toen ze vele zwemmers en baders uit gevaarlijke muistromen haalde. Dat de zee verraderlijk kan zijn weet Wim Star, oud instructeur, commandant, schipper, bestuurslid en meer, als geen ander. Met zijn 84 jaar is hij een van de oudste leden. Hij behoort tot een aantal klassiek, toegewijde brigadefamilies, waar echtgenoten elkaar via de strandwacht leerden kennen en volgende generaties ook weer actief zijn als lifeguard. Wim licht toe dat de meeste strandbezoekers zich niet bewust zijn van de gevaren van de zee. ‘De meeste bezoekers bereiden zich niet voor op hun bezoek aan het strand. Ze lezen de borden aan de boulevard en de afritten niet en verdiepen zich niet in de betekenis van de vlaggen.’ Hij geeft een voorbeeld. ‘Wij hebben vroeger vele malen gevaarlijke muien afgezet met rode vlaggen en redstokken. Prompt gaan er mensen juist binnen die linten de zee in. Er is ook een aantal mensen dat bewust instructie of advies negeert. Of die geïrriteerd reageren als we bij hoog water op volle stranden met de brigadeauto langs de waterlijn patrouilleren. Mensen realiseren zich niet altijd dat je er voor hun veiligheid bent en reddingsacties voor de lifeguards ook risico’s met zich mee brengen.’
Vroeger en nu
Wim begon met 13 jaar aan zijn zwemopleiding en stroomde daarna, zoals nu nog steeds gebeurt, door naar de strandwachtopleiding. Toen hij in ’53 bij de strandwacht kwam, werd er nog geroeid met een grote houten vlet, met 4 roeiers en 1 stuurman. Roeipatrouilles voor de kust vroegen om heel wat training en spierkracht. Wim: ‘Het was een hele kunst om met zo’n vlet door de branding te gaan én terug weer voor de post uit te komen. Er volgden boten met 5 PK motor, een aluminium boot de Pearly Miss en BRB’s (BondReddingsBoot). Tegenwoordige varen we met RIB’s (Rigid Inflatable Boat – een onbuigbare opblaasbare boot) met 75 PK.’ Onder de taken van de brigade valt ook EHBO, van splinters en botbreuken tot reanimatie, en het opvangen en zoeken naar vermiste kinderen en mensen op het strand. ‘Op een mooie dag hadden wel eens 100 vermissingen van kinderen. Mede dankzij het uitdelen van armbandjes waar ouders hun 06-nummer op kunnen schrijven maak je dat tegenwoordig niet meer mee.’
Zwemmen als basis
Enrico Hazenoot (60 jaar) vervulde diverse functies, waaronder zweminstructeur. Aanvankelijk in Wassenaar waar de brigade met eigen busdiensten heenging, onder begeleiding van o.a. Erika Star, de vrouw van Wim. Later in het Noordwijkse Bollenbad, nu BloemenZee. Enrico: “Het elementaire zwemmen is echt de basis om je zelf te kunnen redden. Dat wordt vaak onderbelicht. Vandaar dat de zwemopleiding een belangrijke pijler vormt van de Noordwijkse Reddingsbrigade. Wij willen mensen van jongs af aan informeren over de gevaren van de zee en hen er mee leren omgaan. Bij de reddingbrigade kun je je vervolgens specialiseren om mensen te redden.
Sinds een paar jaar geven we cursussen muizwemmen voor kinderen van 10-12 jaar. Deze trekken gelukkig veel belangstelling. Ook van de landelijke media, waarmee we nog meer kinderen en hun ouders bereiken.“
Veiligheidsregio
Wat niet iedereen weet is dat de NRB deel uitmaakt van de Veiligheidsregio. ‘We zijn landelijk inzetbaar bij grote en kleine calamiteiten, zoals recent bij het schaatsen op natuurijs in de Veiligheidsregio regio Zuid Holland-Zuid. Jaarlijks zijn er oefeningen in het hele land, waar onze Alarmploeg (jaarrond 24/7 inzetbaar) aan deelneemt.’ Wim herinnert zich in dat verband de inzet tijdens de overstroming van de Maas in Limburg, in de winter van 1993-1994. ‘We hielpen bewoners uit hun huizen te halen. Het was een bizar gezicht om door straten te varen waar je de verlichting in kerstbomen zag branden in verlate huizen.’
Leuk en gezellig
Teun Filemon is 16 jaar en junior lifeguard. Zijn kennismaking begon met zwemles bij de brigade. Na diverse zwemdiploma’s, waaronder Zwemmend Redden is hij steeds vaker op het strand te vinden. Met 13 jaar nog te jong voor de junior lifeguardopleiding, doet hij twee jaar mee als ‘slachtoffer’ tijdens oefeningen om ervaring op te doen. Teun: ‘Ik vind het leuk om allerlei reddingsmethodes te leren. De strandwacht is een mooie tijdbesteding in de zomer. Het is gevarieerd en gezellig. Het is wat je er zelf van maakt. Van klusjes rondom de post tot vaaroefeningen en met rescueboards in zee gaan. Bij lekker weer blijven we na de strandwacht vaker met zijn allen eten of spelen beachvolleybal.’ Kan iedereen lifeguard worden? ‘Je moet van zwemmen houden en een conditietest halen. En je moet niet bang zijn van hoge golven! Maar dat leer je vanzelf.’
